स्थानीय तहका न्यायिक समितिमा मुद्दाको चाप, यसरी हुन्छ न्यायसम्पादन

  • प्रकाशित मितिः माघ १०, २०७४
  • 1093 पटक पढिएको
  • विजेता चौधरी

काठमाडौं । कागेश्वरी नगरपालिकामा हालै गठन भएको न्यायिक समितिमा स्थानीय एक महिला पतिसँग सम्बन्ध विच्छेद गाराइदिन भन्दै गुहार्न आइपुगिन् । भर्खरै गठित समितिकी संयोजक तथा कागेश्वरी नपाकी उपमेयर विन्दा पुडासैनी सिम्खडाले कुरा बुझ्न पति–पत्नी दुवैलाई बोलाइन् ।

पहिले पतिलाई बोलाएर सम्झाउँदै भनिन्, ‘तपार्ईंहरुको विवाह हुँदा कति वर्षको हुनुहुन्थ्यो ?’ उनी जंगिएर बोले– म १८ वर्षको थिएँ, उनी (पत्नी) १६ वर्षकी थिइन् । सिम्खडाले फेरि सोधिन्, १६ वर्षको उमेरमा श्रीमती भित्र्याउँदा खुसी लागेको थिएन ? उनले निकै खुसी लागेको बताए । 

अहिले के समस्या पर्यो त ? 

उनले भनेको एउटै मानिनन्, कलह भयो ।

तपार्इंको कतै कुनै गल्ति नै हुँदैन ?’ सिम्खडाले सोधिन् । ‘होइन, कुनै बेला मेरो पनि गल्ती हुन्छ,’ उनले भने । 

‘दुईजनाले नै गल्ती गर्नुहुन्छ । पति–पत्नीमा अलि अलि ठाकठुक त जसको पनि पर्छ । तपाईंहरुको दुई बच्चा पनि रहेछन् । बच्चाले पनि बाबा छोड्न सक्दिन भन्छन्,” उपमेयर सिम्खडाले सम्झाउने प्रयास गरिन् । उनले पत्नीलाई पनि एक्लै बोलाएर त्यसैगरी सम्झाइन् । सम्झाएपछि अन्त्यमा उनीहरु मुद्दा दर्ता नगरी मिलेर गए ।

गएको असोजमा गठन भएको न्यायिक समितिमा २६ वटा मुद्दा दर्ता भइसकेको सिम्खडाले बताइन् । “सम्बन्ध विच्छेद, नागरिकता र पतिबाट अपहेलना भएको मुद्दा बढी पर्ने गरेको छ । प्रत्येक आइतबार इजलास बस्छ । दुईवटा मुद्दा न्यायसम्पादन पनि भइसकेको छ,” उनले भनिन् । उनका अनुसार समितिमा सम्बन्ध विच्छेद गरिपाउँ भन्दै थुप्रै सेवाग्राही आउने गरेका छन् । अन्य स्थानीय तहमा पनि यस्तै अवस्था छ । 

तारकेश्वर नगरपालिकाकी उपमेयर भानु डोटेलले न्यायिक समितिमा सम्बन्ध विच्छेदको ‘केस’ लिएर आउने महिला बढी रहेको बताइन् । ११ वटा वडा रहेको तारकेश्वर नपामा घरजग्गा किचलो, नागरिकता र अन्यखाले झगडाको पनि उजुरी पर्ने गरेको छ । 

बूढानीलकण्ठ नगरपालिकाकी उपमेयर रमादेवी राईले पनि न्यायिक समिति गठन गरेको डेढ महिनामै थुप्रै मुद्दा परेको बताइन् । बूढानीलकण्ठमा पनि सबैभन्दा धेरै सम्बन्ध विच्छेदकै मुद्दा आएको उनले जानकारी दिइन् । उक्त नपामा महिलाको हिंसामा पुरुष परेको मुद्दासमेत आएको छ । “घर–जग्गासम्बन्धी कतिपय मुद्दा पुनरावेदन र सर्वोच्च अदालतबाट समेत फर्केर हाम्रो नगरपालिकाको न्यायिक समितिमा आएका छन्,” राईले भनिन् । 

यसरी गर्छ न्यायिक समितिले सुनुवाइ
नागार्जुन नगरपालिकाकी उपमेयर सुशीला अधिकारीका अनुसार नगरपालिकाका दुई जना सदस्य र उपप्रमुखलगायत तीन जनाको समूहसहितको न्यायिक समिति गठन भएको छ ।

“हामी तीनजना र एकजना कानुनी सल्लाहकारसँगको छलफल र सहयोगमा मुद्दाको फैसला गर्छौं,” उनले भनिन् । समितिले पहिले मुद्दा परेको हो कि उजुरीमात्रै हो भनेर हेर्छ । उजुरी परेको खण्डमा मिलापत्र गराउने प्रयास गर्छ । मुद्दा नै परेको छ भनेचाहिँ वादी र प्रतिवादीलाई बोलाएर दुवैको कुरा सुन्ने र छलफल गर्ने काम हुन्छ । “घर–जग्गासम्बन्धी मुद्दा छ भने नगरपालिकाकै अमिन बोलाएर प्रतिवेदन बनाउन लगाई बृहत् अध्ययनपछिमात्रै फैसला लिन्छौं,” उपम्रमुख अधिकारीले भनिन् । 

तारकेश्वर नपाकी उपमेयर भानु डोटेलका अनुसार न्यायिक समितिको न्यायप्रति चित्त नबुझे उच्च अदालत जान सकिन्छ । तर, नपामा आएका अधिकांश उजुरी तथा मुद्दामा सकेसम्म मिलापत्र गर्ने र नसके दुवै पक्षको चित्त बुझाएर फैसला गर्ने गरेको उनले बताइन् ।

संविधानको धारा २१७ को उपधारा १ मा कानुनबमोजिम आफ्नो अधिकारक्षेत्र भित्रका विवाद निरुपण गर्न गाउँपालिका वा नगरपालिकाले गाउँपालिकामा उपाध्यक्षको संयोजकत्वमा र नगरपालिकामा उपप्रमुखको संयोजकत्वमा तीन सदस्यीय एक न्यायिक समिति रहने व्यवस्था छ । 

सो व्यवस्थाअनुसार स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ ले अर्धन्यायिक निकाय सरह फैसला गर्न उपाध्यक्ष तथा उपप्रमुखलाई १३ वटा अधिकार दिएको छ । यसैगरी ११ वटा विषयमा मेलमिलाप गर्ने अधिकार दिइएको छ । कानुनबमोजिम मेलमिलाप हुनसक्ने व्यक्ति वादी भई दायर हुने अन्य देवानी र एक वर्षसम्म कैद हुने फौजदारी विवादमा समेत मेलमिलाप गराउने अधिकार ऐनले उपाध्यक्ष तथा उपप्रमुखलाई दिएको छ । 

प्रतिक्रिया दिनुहोस

समय नेटवर्क मिडिया प्रा.लि. इटहरी उपमहानगरपालिका, सुनसरी, कोशी, नेपाल

फोन नं.: ९८४२५५३५५५, ०२५–५८७३८४

मोबाइल नं.: 9842553555

सूचना विभाग दर्ता नं.: 1366/75-76

प्रेस काउन्सिल दर्ता नं.: 663/2075-076

इमेल: [email protected] / [email protected] / [email protected]


समय नेटवर्क मिडिया प्रा.लि द्वारा संचालित टिमहरु

अध्यक्ष

नारण प्रसाद तिवारी (सानु)

प्रबन्ध निर्देशक

जीवन फुयाल

प्रधान सम्पादक

हेमराज दाहाल

सम्पादक

निशा निरौला

कार्यकारी सम्पादक

हेमन्त खड्का

फोटो पत्रकार

नविन बस्नेत

बाजार व्यवस्थापक

सागर भट्टराई

उर्लावारी संवाददाता

किरण निरौला

बेलबारी संवाददाता

हिमांशु राय

धनकुटा संवाददाता

नगेन्द्र फुयाल

डेस्क रिपोटर

रमेश लुइटेल(अवि)

लेखक

विरेन्द्र कार्की

सल्लहकार

सन्देश श्रेष्ठ, आकाशहाङ लिम्बु, बलराम आचार्य, रियन्द्र गुरागाई, विकास भट्टराई, तेजबहादुर पुरी, डा. राजेन्द्र पोखरेल, देशबन्धु कार्की

कम्पनी दर्ता प्रमाणपत्र नं.: २०५७२३/७५/७६ / स्थायी लेखा नं.: ६०६५२१६७९

Copyright © 2017 / 2024 - Samayaonline.com All rights reserved